"رنگ پنجم" چیست؟
هر رنگی که غیر از چهار رنگ اصلی چاپ باشد، مانند طلایی، نقره‌ای، مسی، فیروزه‌ای فسفری و … رنگ پنجم نامیده می‌شود. اصطلاحاً به آن رنگ ساختگی(کارخانه‌ای)، رنگ تفکیکی یا رنگ اسپات (spot) هم گفته می‌شود. به تعداد رنگ‌های اسپات در لیتوگرافی، زینک تهیه می‌شود و به عنوان یک رنگ مجزا چاپ می‌شوند. یعنی هر ناحیه‌ای از طرح که برای آن یک رنگ پنجم تعریف می‌کنیم باید زینکی جدا داشته باشد. گاهی اوقات با توجه به حساسیت یک اثر چاپی مانند کاتالوگ یا بروشور، طراح به این نتیجه می رسد که یکی از رنگ های موجود در کاتالوگ یا بروشور را با یک زینک جدا چاپ کند تا دقیق ترین رنگ گذاری را در خروجی چاپ را داشته باشد.
حال، این رنگ یا از قبل توسط چاپخانه ساخته می شود و یا بصورت آماده خریداری و در ماشین چاپ ریخته می‌شود. به این رنگ‌های ساختنی اصطلاحا “Spot Color” گفته می‌شود. استفاده از رنگ اسپات علاوه بر بالا رفتن کیفیت چاپ، در طراحیهایی با تعداد کمتر از ۴ رنگ، معمولا می تواند در هزینهها نیز صرفه جویی کند.
هر رنگی از ترکیب چهار رنگ اصلی(CMYK) میتواند یک رنگ اسپات باشد. بطور مثال در طراحی اوراق اداری رنگ آبی سازمانی تعریف کرده‌اید، با توجه به این که معادل هر رنگی از رنگ هایCMYK ، رنگ‌های پنتون تعریف شدهاند، البته نسبت به رنگ‌های چهار رنگ از درخشش خاصی در چاپ برخوردارند، می‌توان آن رنگ بخصوص را از دفترچه رنگ پنتون پیدا کرده و بعنوان رنگ اسپات چاپ کنید. البته در ایران گاهی توسط اپراتور چاپخانه ساخته می شود.حالا تا حدودی میتوانیم مفهوم چاپ کاتالوگ پنج رنگ را بفهمیم!
چرا به رنگ‌های ساختگی (spot) نیاز داریم؟
می‌توان گفت به چند دلیل به استفاده از رنگ‌های اسپات نیاز داریم:
- حدوده فضای رنگی که چشم انسان می‌بیند بسیار گسترده‌تر از فضای سیستم رنگی چاپ(CMYK) و محدوده رنگی RGB است. حال اگر بخواهیم این فضای بزرگ رنگی را چاپ کنیم باید از رنگ‌های اسپات یا پنتون استفاده کنیم.
- طراح و سفارش دهنده زمان نهایی شدن کار در نرم‌افزار به رنگ خاصی رسیده‌اند که در چاپ با رنگ‌های CMYK به آن نخواهند رسید، پس راه حل این است که از دفترچه رنگ پنتون کد رنگ انتخابی را پیدا کرده و به چاپخانه ارائه دهند.
